Wat heeft u onderzocht?
‘Er is de afgelopen jaren een groei geweest in de ontwikkeling van sociale robots. Dat zijn robots die in hun interactie lijken op mensen. Deze sociale robots worden gebruikt in musea of in lessen, bijvoorbeeld bij taalverwerving. Ik wilde weten of kinderen deze robots überhaupt accepteren en na langere tijd nog wilden gebruiken, want in veel onderzoeken naar de acceptatie van robots door kinderen gaat het om momentopnames. Ik heb daarom een meetinstrument ontwikkeld om te kunnen bepalen wanneer kinderen sociale robots wel en niet accepteren. ‘Ik vroeg 570 kinderen naar hun mening over de Cozmo-robot, waarvan ze een kort introductiefilmpje te zien kregen. Deze robot lijkt op het Disney animatiekarakter Wall-E.’

Vonden kinderen de robot leuk?
‘In eerste instantie waren ze enthousiast; zo’n 82 procent van de kinderen was van plan met de Cozmo-robot spelen. Die houding bleek vooral af te hangen van de algemene houding ten opzichte van robots, net als van de verwachting deze specifieke robot te gaan gebruiken. Tenslotte speelde ook de sociale norm een rol, wat kinderen dachten dat hun ouders en vriendjes en vriendinnetjes van het gebruik van de robot zouden vinden.’

En daarna mochten ze met de robots spelen?
‘Van de eerste onderzoeksgroep heb ik willekeurig 321 kinderen geselecteerd die de Cozmo-robot twee maanden mochten gebruiken. De kinderen waren volledig vrij in hoe ze dat wilden doen, ze kregen geen instructies. De Cozmo-robot is te besturen met een tablet. Een kind kan ermee leren programmeren, maar ook spelletjes doen. Er zitten blokjes bij die de robot kan oppakken en je kunt hem taakjes laten uitvoeren.’

Hoeveel kinderen gebruikten hun robot twee maanden lang?
‘Tegen de verwachting in bleek slechts zo’n dertig procent van de kinderen de robot de hele onderzoeksperiode te blijven gebruiken. In de eerste twee weken probeerden bijna alle kinderen de robot uit. Na twee tot vier weken haakten veel kinderen helemaal af, of ze wisselden tussen het wel en niet gebruiken van de robot. Dat bleek zowel uit hun zelfrapportage als uit de data van de robot, die via de tablet werden bijgehouden. Overigens rapporteerden kinderen dat ze de robot steeds minder gingen gebruiken, terwijl de tablet in diezelfde periode een constante ondergrens aangaf.’

Wat betekenen uw bevindingen voor de producenten van sociale robots?
‘Het is belangrijk dat robots verder worden ontwikkeld, en dan vooral hun sociale kant. Nu lijken de technologische beperkingen nog te groot voor kinderen om er langdurig mee te spelen. De Cozmo-robot kan bijvoorbeeld niet echt reageren op de uitingen van een kind, al wordt hij neergezet als een sociale robot. Daardoor wint hij de competitie met ander speelgoed en met andere apparaten niet.’

Wat is het nut van sociale robots voor kinderen?
‘Eerder deed ik onderzoek naar de inzet van sociale robots bij taalverwerving, ter ondersteuning van kinderen die de Nederlandse taal moeten leren. Zeker met het oog op het lerarentekort kan dat een interessante toepassing zijn. Tegelijkertijd zijn er ook kanttekeningen. Je kunt van een robot gaan houden, terwijl hij nooit van jou zal houden. En er is het risico dat kinderen een master-servant-relatie ontwikkelen met een robot. Als een robot altijd doet wat jij wilt, kun je dat gaan vertalen naar interacties met mensen. Maar voordat we ingaan op het nut, of juist de negatieve effecten van die robots, wilde ik allereerst onderzoeken of kinderen er überhaupt interesse in hadden.’