LOOPBAAN

Online alumni magazine december 2021
Online alumni magazine december 2021

LOOPBAAN

Leestijd: 8 min

TELEVISIEMAKER WORDEN AAN DE UVA

tekst | Vincent Weggemans
beeld | Kirsten van Santen

Jojanneke van den Berge

LEES VERHAAL

Gerri Eickhof

LEES VERHAAL

Gerri Eickhof

‘Je kunnen verplaatsen in andere mensen is juist nu belangrijk’

GERRI EICKHOF (1958)
  • 1976-1984 Culturele antropologie
  • 1985 Cursus Migrantentelevisie Amsterdam
  • 1986 Stage bij Kenmerk (Ikon)
  • 1988-heden Bureauredacteur NOS
  • 1992-heden Verslaggever NOS
  • 2009 Boek: Met de tram door Amsterdam. 16 tramroutes over 213 kilometer
  • 2009 Boek: Bestemming Bagdad. Bommen en andere indrukken

Dankzij een enthousiaste aardrijkskundeleraar koos Gerri Eickhof voor een studie Culturele antropologie, achteraf misschien wel de beste voorbereiding op zijn baan als journalist en verslaggever. ‘Bij Antropologie heb ik geleerd me in andere mensen te verplaatsen, maar vervolgens ook weer afstand te nemen’.

Het centraal schriftelijk eindexamen bestond nog maar net toen Gerri Eickhof halverwege de jaren zeventig op de middelbare school zat. Het was nog facultatief voor scholen en op het Waterlant College in Amsterdam-Noord kozen alle docenten ervoor om mee te doen, behalve die van de sectie Aardrijkskunde. Omdat die docenten hun curriculum niet op tijd af hadden, moest elke leraar zelf maar bedenken hoe hij de laatste twee jaar zou vullen.

Eickhof: ‘Mijn leraar deed dat de eerste maanden van de vijfde klas met antropologie, dat hij tijdens zijn studie Sociale geografie als bijvak had gehad. Hij kon daar boeiend over vertellen. Ik had altijd gedacht dat ik Frans zou gaan studeren, maar na vier maanden geïmproviseerde lessen in antropologie leek sociale wetenschap me opeens veel leuker. Feitelijk was mijn studie op de middelbare school al begonnen.’

LEES VERDER

‘Als je al je tegenstanders om het leven brengt, word je vanzelf populair’

Tijdens massale colleges in de Oudemanhuispoort kreeg hij les van onder anderen Nico Kielstra. Die begon ooit een college met de vraag wie in de zaal in God geloofde. Tegen de handen die omhooggingen, zei hij dat het het beste was als zij in de pauze naar huis gingen en niet meer terugkeerden. ‘Het was een zeer linkse tijd op de universiteit, met twee dominante studentenvakbonden: de een marxistisch-leninistisch, de ander maoïstisch. Tegen de beroemde hoogleraar Willem Frederik Wertheim, groot bewonderaar van China, zei ik ooit dat ik ook wel had gekund wat Mao had gedaan. Als je al je tegenstanders om het leven brengt, word je vanzelf populair. Het werd me niet in dank afgenomen.’

Als afstudeeronderwerp zocht Eickhof ‘iets met etnische minderheden in de westerse samenleving’, maar dat bleek nog niet zo eenvoudig. Via docent Bob Scholte kwam hij terecht bij Frank Bovenkerk aan de Universiteit Utrecht, die geregeld veldonderzoek deed en bovendien veel publiceerde in ‘gewone’ boeken, bestemd voor een breed publiek.

‘Dankzij hem ben ik doordrongen geraakt van het belang om toegankelijk te schrijven, ervoor te zorgen dat buitenstaanders de materie ook kunnen begrijpen.’

In 1984 studeerde Eickhof cum laude af op een allochtone minderheidsgroep in een woonwijk van Bradford in het Engelse Yorkshire, waar hij een jaar had gewoond voor zijn onderzoek. ‘Ik was klaar na ruim zeven jaar. Daarmee werd ik gecomplimenteerd, ik was een snelle student.’

Een kraakpand, een uitkering, voetballen, stappen en wat lezen; veel haast om aan het werk te gaan had Eickhof na zijn studie niet. Dat veranderde toen hij een oproep zag voor een opleiding bij Migranten TV, en na toelating een jaar lang intensief les kreeg over televisiemaken. Hij liep vervolgens stage bij Kenmerk, ‘de beste actualiteitenrubriek die ooit in Hilversum is gemaakt’. In de zomer, toen de rest van de redactie op vakantie was, werd hij door de achtergebleven chef Gert Corba op reportage naar Engeland gestuurd. ‘Van Corba heb ik veel geleerd over montage, opbouw en ook allerlei technieken om de aandacht vast te houden.

En ik wist toen ook: dit vind ik leuk, reportages maken.’

Na zijn stage solliciteerde hij bij Het Journaal, waar zijn beheersing van de Franse taal zeer welkom was. Ook deed hij af en toe klussen voor de RVU – onder meer een lange reportagereis door Mali en Senegal. In 1988 kwam hij in vaste dienst bij de NOS, eerst als bureauredacteur en vanaf 1993 als verslaggever.

‘Achteraf denk ik dat culturele antropologie de beste voorbereiding is geweest op mijn baan als verslaggever. Daar heb ik geleerd me in andere mensen te verplaatsen, maar vervolgens ook weer afstand te nemen. Surrender and catch noemen ze dat in de sociale wetenschappen. Als ik alles opnieuw mocht doen, zou ik zeker weer voor antropologie kiezen. Het is de studie van menselijke mogelijkheden in samenlevingsverband. Een studie van wat mensen wel en niet met elkaar doen en kunnen doen. In deze tijd van polarisering neemt de relevantie daarvan alleen maar toe.’

Jojanneke van den Berge

‘Ik heb wel vier stages gedaan tijdens mijn studie, dat raad ik iedereen aan’

Met een familie vol juristen en een grootvader die hoogleraar Romeins recht was, leek Jojanneke van den Berge voorbestemd om Rechten te studeren. Het werd toch Communicatie­wetenschap, een keus waar ze nog altijd achter staat. ‘Het doorgronden van statistieken, de kritische blik op cijfers, het doorzien van afhankelijkheidsrelaties – het komt allemaal terug in mijn werk.’

Na de middelbare school in Helmond deed Jojanneke van den Berge een dappere poging in Utrecht om Rechten te studeren. Die poging duurde precies twee colleges. Niet dat daarmee meteen het hele jaar verloren was: ze werd lid van het UVSV en trok in een gezellig dispuutshuis op de Utrechtse Nieuwegracht. De studie werd Communicatie­wetenschap in Amsterdam, maar ze bleef gedurende haar hele studie de twee steden combineren.

Van de specialisaties binnen Communicatie­­­wetenschap werd ze meteen gegrepen door Nieuws en informatie, over de werking van het nieuws, de publieke opinie en de beïnvloeding daarvan.

‘De colleges van Connie de Boer vond ik geweldig, ik hing aan haar lippen. Zij heeft later ook mijn scriptie begeleid, die ging over de vraag waarom jongvolwassenen steeds minder nieuws volgen. Ik zag dat al in mijn studentenhuis in Utrecht: de Volkskrant lag daar aan het eind van de dag nog onaangeroerd op tafel. Terwijl ik juist zeer geïnteresseerd was in nieuws en de functie daarvan in onze democratie.’

LEES VERDER

Jojanneke van den Berge (1980)
  • 1998 Colleges Rechten – Universiteit Utrecht
  • 1999-2005 Communicatiewetenschap UvA
  • 2002-2004 Stages bij Sixpack (SBS6/MTV),
    Beau (Yorin), Marie Claire en HP de Tijd
  • 2002-2006 Journalist HP de Tijd
  • 2006-2010 Journalist en columnist Dagblad De Pers
  • 2010 Verslaggever PowNews
  • 2011 Columnist HP de Tijd
  • 2012 Presentator RTL Boulevard
  • 2013 Presentator Grote Improvisatie Show en Wat vindt Nederland? (RTL)
  • 2015 Documentaire Jojanneke in de prostitutie (EO)
  • 2016-2019 Presentator EenVandaag
  • 2021 Documentaire Jojanneke uit de prostitutie (EO)
  • 2021 Presentatie EenVandaag-radio
  • 2022 Documentaire Jojanneke en de jeugdzorgtapes (EO)

‘Bij de talkshow van Beau besloot ik dat de televisiewereld niets voor mij was’

Van den Berge wist voor haar onderzoek een grote groep jongeren te strikken en een van de uitkomsten was dat zij zichzelf te weinig terugzagen in het nieuws. ‘Het is dat sentiment waarop iets later NRC.Next werd gefundeerd: nieuws selecteren en presenteren op een manier die meer jongeren aanspreekt en waarin ze zichzelf terugzien.’

Haar vizier stond in eerste instantie gericht op een baan bij een NGO of bij de VN, vandaar ook de keus voor een minor Internationale Ontwikkelingsstudies, wat ze omschrijft als ‘feitelijk internationale betrekkingen, gericht op wat we toen nog ontwikkelingslanden noemden’. Toch koos ze voor schrijven, wat ze als klein meisje al graag en vaak deed. Een stage bij maandblad Marie Claire en daarna eentje bij HP de Tijd toonde het gelijk van die keuze; haar toekomst lag bij de pen.

‘Ik heb tijdens mijn studie wel vier stages gedaan, wat ik trouwens iedereen aanraad. Schrijf iedere organisatie aan die je interessant lijkt en ga ervoor.

Je leert er enorm veel van. Mijn eerste twee stages waren bij de televisie, bij het programma Sixpack en bij de talkshow van Beau van Erven Dorens.

Allemaal aardige mensen, maar de tv-wereld was niets voor mij, besloot ik toen. Bij HP de Tijd was ik een jonge vrouw op een redactie vol oudere mannen, ik mocht daar van alles doen. Lange interviews, zedenschetsen, reportages, columns, heerlijk. Mijn afstuderen heeft de nodige vertraging opgelopen, omdat ik het daar zo naar mijn zin had.’

Toch zou de televisiewereld spoedig weer op haar deur kloppen. Ze kwam in contact met Dominique Weesie en Rutger Castricum, die haar vroegen om bij PowNews te komen. ‘Hun insteek was, en dat is zeker de eerste jaren wel gelukt, om meer jongeren bij het nieuws te betrekken. Met zijn benadering heeft Rutger in Den Haag de boel bijvoorbeeld flink opgeschud – en dat was wel nodig ook.’

Opeens zag ze hoe ze ook met de camera nieuws, journalistiek en onderzoek kon combineren én op een aantrekkelijke manier kon presenteren. Na twee jaar PowNews, vier jaar EenVandaag en wat los werk voor diverse omroepen, maakte ze in 2015 haar eerste documentaireserie voor de EO: Jojanneke in de prostitutie, over de wereld van prostitutie en mensenhandel. Die reeks kreeg begin dit jaar een vervolg met Jojanneke uit de prostitutie en komend voorjaar is er Jojanneke en de jeugdzorgtapes.

‘Het zijn onderwerpen die me nauw aan het hart gaan. Bij de research heb ik veel profijt gehad van wat ik op de universiteit heb geleerd. Het doorgronden van statistieken, de kritische blik op cijfers, het doorzien van afhankelijkheidsrelaties. Het aandeel sociologie, psychologie en politicologie tijdens mijn studie, ik zie het allemaal terugkomen in mijn werk. Wat mij betreft blijf ik dit nog heel lang doen.’

Video
Delen

Uw naam

E-mail

Naam ontvanger

E-mail adres ontvanger

Uw bericht

Verstuur

Share

E-mail

Facebook

Twitter

LinkedIn

WhatsApp